10 thg 1, 2013

Từ điển quê Choa


Mời “Bay” đến thăm quê “Choa”
Nghệ An- Hà Tĩnh vốn là một thôi
Về quê Bác cả hai nơi
Nhút, tương đặc sản muôn đời nổi danh
Bưởi, bòng, cam, quýt, mít chanh…
Núi rừng mát rượi, sông xanh hiền hòa
Con gái xinh đẹp, nết na   
Người dân hiếu khách, thật thà, đáng yêu…
Nếu như nắng nóng mỗi chiều
Bao nhiêu bãi biển làm xiêu lòng người
Khi vô xứ Nghệ thăm chơi
Có đây từ điển để người biết ta:

“Ghin”  là “gần”, “ngái” là “xa”
”Đi mô? ”để hỏi ai là “đi đâu? ”
”Nác su” ý nói “nước sâu”
“Trấy bù” để gọi “quả bầu” đấy nha
 “Gác bếp” thì gọi là “tra”
“Lôông cơn” thực chất đó là “trồng cây”
“Ra sân” thì nói  “ra cươi”
“Đi nhởi” ý nói “đi chơi” ấy mà
“Chúng tôi” thì nói là “choa”
“Các bạn”, thân mật gọi là bọn “bay”
“Tê” là “kia”, “ni” là “này”
“Mi” “mần” ý nói là “mày” “làm” thôi
“Chộ” là “thấy”, “nhác” là “lười”
“Mắm tôm” cứ gọi “ruốc bôi” đúng liền
“Đọi” là “bát”, ”nốc” là “thuyền”
“Khủy chân” đích thị có tên “lặc lè”
“Đàng” là “đường”, “đấy” là “tè”
“Thế thôi” thì nói “rứa hè” là xong
“Rừng” là “rú”,“rào” là “sông”
“Ngá khu” tức thị “ngứa mông” thật rồi
“Mơ” là “mớ”“thúi” là “hôi”
“Nỏ nhởi” ý nói  “chịu thôi” đó mà
“Ả” là “chị”,  “tau” là “ta”
“Lọi cẳng”để nói đó là “duỗi chân”
 Vải  “đen” ắt hẳn vải “thâm”
”Trụt quỳn” ý nói “tụt quần” thế thôi
“Dốc” là “trộc”, “động” là “đồi”
Mui” là để chỉ cái “môi” trước mồm
“Đầu” là “trốc”, “hun” là “hôn”
Ló” chưa hết là “Lúa” còn đấy em
“Ngượng ” là “rầy” “thích” là “sèm
 Ai hỏi đến “lả” thì châm “lửa” liền
Nỏ” là “không” nhé đừng quên
Lá trù” chính xác là tên  “lá trầu”
Mắc” là “bận”, “” là “đâu”
Ăn nể” , “ăn vã” như nhau cả mà
Có người gọi “bọ” là “cha”
Nương” là “vườn”, “rẫy” gọi là “nương” thôi
Bù rợ”  “bí đỏ” đúng rồi
“Nước chè” quê bạn, quê tôi “nác chè”
“Nướng” là phải “náng” đó nghe
 Gọi mang lọ “muối” đừng bê “mói” nhầm
Trục cúi” “đầu gối” của chân
Nói “đài” múc nước phải cầm “gầu” ngay
Chủi” là  cái  “chổi” đây này
Nói “rờ” thì cứ đưa tay mà “sờ”
 “Lúc này” tạm nói là “dừ
 “Luộc kỹ gốc” nhé, “Lọc nhừ cộc” nha,
Con ga” để chỉ “con gà”
“Con bê” choa nói đó là “con me
“Con suối” cứ gọi là “khe
”Châu chấu” ngoài đó, ở quê “cào cào
“Hồ” nước được gọi  là “bàu
“Cá quả” cứ gọi là “cá tràu” không sai
“Con người” thì nói “Con ngài
Cù cu” tên gọi của loài “bồ câu”
”Con tru” bay nói “con trâu”
“Con sâu” có chỗ gọi “trâu” thật mà
“Hổ bắt” thì nói “khái tha”
“Muỗi”, “giòi” thì gọi đó là “mọi”, “troi”
“Con ruồi” thì nói “con ròi”
 Bắt “tôi” “Nhúng” đít  thì “tui” “trụng”quần
Con giun” phải nói “Con trùn”
Với chắc” có nghĩa là “cùng” với nhau
“Lộ mô” có nghĩa “ở đâu”
Nói “vo trốc”  là “gội đầu” đó em
“Gạo” thì gọi “gấu”  đừng quên
Ai nói đến “trự” nhớ liền “chữ” ngay
”Chạc” là để chỉ cái “dây”
Nói đi “đâm” gạo hiểu ngay “giã” rồi
Cả anh, em mẹ tới chơi
Đều chào là “cụ” thế thôi em ờ
“Sạu” thì  phải hiểu là “ngô”
”O” là bác gái và cô đó mà
 “Mẹ chồng” vẫn gọi “mụ gia”
“Ràn tru” phải hiểu đó là “chuồng trâu”
“Ròi bu” ý  nói “ruồi bâu”
“Đâu nào” em cứ nói câu “mô mồ”
Gọi “vợ” là“gấy”nhớ cho
Nói “Nhôông “ ắt hẳn chính  là “chồng” thôi
“Dao khoắm” là “rạ” đúng rồi
Bảo đi lấy “toóc” thì lôi “rạ “ về
 "Ruộng" là gọi “roọng” đó nghe
“Anh nha” cứ nói “eng hè” là xong
“Suôn” là “thẳng”, “ngoẹo” là cong
“Nỏ mần răng cả”  là “không việc gì”
  “Gõ đầu “ là “trọi trốc” mi
“Kệ tau” ý nói làm gì “mặc tôi”
 “Trúp vả” để chỉ cái “đùi”
“Ả nậy” – “chị lớn” biết rồi chứ em,
“Ngong” là “ nhìn”, “coi” là “xem”
“Mệ va” - “chị ấy” mong em chớ cười
 “Lớn” thì nói “nậy” thế thôi
“Lõi” ngô, lõi mít nói “cồi” đừng lo
“Cây cọ” choa nói “cơn tro”
Gọi “tắn”,  gọi “tít” “rắn” bò “rết” ra
“Mạo” là  cái “mũ” đó nha
Trong đó từ “rạc” nghĩa là “xác xơ”
“Anh” là “eng”, “chị” là “O”
“Mun” trong bếp củi là “tro bếp” mà
“Túi xách” là “đạy” em nha
“Cua đồng” thì gọi đó là “giam” thôi
 “Củ ” khoai cứ gọi “cổ” khoai
“Giỏ” để đựng cá gọi “oi”rứa hè
 “Chai” thì cứ gọi là “be”
“Ring” là có nghĩa “bưng bê” thôi mà
 “Rò” là “rùa”, là“ba ba”
Nếu “cảm nhận được” gọi là “đạ nghe”
 “Thích ghê” thì nói “ưng hè”
“Đấy trấm” tức thị “đái tè” trong chăn
“Thạch sùng” quen gọi “thằn lằn”
“Như chắc” có nghĩa cùng “bằng nhau” thôi
“Nác chát” là “nước đặc” rồi
Con ” ếch” thì nói “Ếc”, thôi thế mà
“Hiêu riệu”- “cút rượu” đó nha
Mắc ”màn”chống muỗi nói là “mùng” nghe
 “Ầy” là vâng, “lẻ” là “que”
“Con gái” “nha”,” cân gấy”” hè” như nhau
“Nhọc” là “mệt”, “Ốm” là “đau”
 “Ót” làđểchỉ  “phía sau” gáy mà
Em về “phô” với Mẹ, Cha
Người quê xứ Nghệ“bầy choa” xin mời
Em đổi từ “ Đậu” thử chơi
Gọi là ty, tý cho đời hay, hay
Có chút gợi ý thế này
Vần "ầu" đôi chỗ thì thay vần "ù"
Lá "trầu" được gọi lá "trù"
"Củ nâu" thì gọi "cổ nu" đừng ồ
Chữ đậu thì khác “lộ mô”?
Vần "âu" chỉ được thay “ô” “rứa nà

Nhớ nha đến “nhởi” quê “choa”
Giản đơn cũng có con “ga” trong “truồng”
Rau xanh, chuối, mít ngoài “nương”
“Riệu” quê,“nác chát” dễ thường ai mê?
Gió lào thổi “rạc”  bờ tre (*)
Thoáng qua giọng nói “đạ nghe” nhọc nhằn
Chắt từ sỏi, đá, đất cằn
Nên yêu thương mới sâu đằm người ơi!
________________________________
            (*) Trích  thơ của Nguyễn Bùi Vợi


8 nhận xét:

  1. Qua đây Chi gặp "quê Choa"
    Đoọc đi đoọc lại, dừ nhớ nhà...biết mần răng?
    TC chào chủ nhà ạ! TC chưa biết chủ nhà là ai nhưng TC đọc entry này thấy "quê Choa" nên muốn làm quen ạ.
    TC chúc chủ nhà tuần mới vui vẻ và hạnh phúc!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Thảo Chi đến "nhởi" quý ghê
      Tự nhiên mới thấy nhớ quê "rứa" à
      "Khi mô rảnh" nhớ đến nha
      Biết đâu nay "ngái" mai là thành "gin"

      Xóa
  2. Vài lời nhắn nhủ bạn gần xa
    Về quê nhớ nhé bắt "con ga"
    Tiện tay xách nốt đôi 'búp riệu"
    Khi mô "mần thịt" nhớ gọi nha

    Trả lờiXóa
  3. Tiếng quê trầu gọi là trù
    Can Trâu thì gọi con tru đó mà
    Bầu gọi là bù đó nha
    Hỏi anh quả đậu gọi là quả chi ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Quê choa nỏ đố thế này
      Vần "ầu" đôi chỗ thì thay vần "ù"
      Như là "trầu" với là "trù"
      Tựa như "trâu" với con "tru" em à
      Ở đây "âu" chỉ thay là
      Vần "ô" mới chuẩn đó nha chớ nhầm!

      Xóa
    2. Ơ , thế mà em cứ nghĩ giống 2 trường hợp trên ...hihi !

      Xóa
  4. Đọc cái bài này em ko nhịn được cười vì em ko hiểu gì về tiếng miền trung cả , cám ơn anh thật nhiều qua bài này em cũng mở mang đôi chút về từ ngữ của vùng miền trung !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nếu bạn muốn hiểu cũng thật đơn giản?
      Sẽ có nhiều người tự nguyện giúp bạn!
      Chúc bạn khỏe, vui vẻ, hạnh phúc nhiều

      Xóa